‘Airpower is the answer’

De National Defense Strategy 2022 benadrukt dat de Amerikaanse strijdkrachten de transitie moeten doormaken van vredes- en counterinsurgency-operaties en wars of choice naar het voorbereiden op een conflict met een peer competitor vanuit een strategie van integrated deterrence. Over onder meer dit thema spraken commandanten, politici en vertegenwoordigers van de industrie op het recente Warfare Symposium van de Air & Space Forces Association (AFA) in Denver. De Air Force en Space Force willen ieder een flinke hap uit de defensiebegroting die president Joe Biden heeft gepresenteerd en onder meer de AFA lobbyt daar hard voor bij het Congres in Washington. In de panels en wandelgangen klonken buzzwoorden als resilience, power projection, recruitment en air superiority, maar vooral ook China. Hoewel Rusland de revue passeerde en ook Noord-Korea en Iran als saboteurs van de internationale wereldorde gelden, wordt China gezien als dreiging nummer een. Generaal Mike Minihan verwacht in 2025 zelfs oorlog met de Chinezen.

China

Op 4 februari schoot de US Air Force boven zee een Chinese spionageballon neer, die boven het Amerikaanse vasteland en Canada had gezweefd. Generaal Glen VanHerck, commandant van het United States Northern Command and North American Aerospace Defense Command, zei op het symposium dat de VS de ballon niet vroegtijdig gespot had en dat het voor hem persoonlijk een eye-opener was. ‘Vanaf augustus 2022 wisten we wel dat ze elders vlogen. De VS heeft hier een grote les over domain awareness mee geleerd. Ik ben er nu wel van overtuigd dat we ze voortaan veel eerder in de gaten zullen krijgen.’ Het incident met de ballon vestigde volop aandacht op de verdediging van het Amerikaanse homeland en de noodzaak om zulke dreigingen op verre afstand te houden. De subcommissie voor counterterrorisme (Homeland Security) in het Huis van Afgevaardigden hield een hoorzitting over het incident met de ballon, terwijl het Huis een speciale commissie heeft ingesteld om de talrijke technologische, economische en militaire dreigingen van China in kaart te brengen. Intussen heeft China de defensiebegroting voor 2023 met 7,2 procent verhoogd tot 224 miljard dollar, ruwweg het dubbele van 2014 en het derde vliegdekschip in gebruik genomen.[1] De US Air Force wil een leidende rol spelen in het counteren van Chinese dreigingen en pleit met het oog op het begrotingsdebat in het Congres voor meer mensen en middelen.

F-35’s voor een trainingsvlucht op Nellis Air Force Base in Nevada. Foto US Air Force, Brett Clashman

Vorig jaar schreef generaal Mike Minihan, chef van het Air Mobility Command van de US Air Force, in een uitgelekt memo aan al zijn airwing commanders dat hij in 2025 oorlog met China verwacht. Volgens Minihan gaat China er van uit dat de verkiezingen in de VS en Taiwan van 2024 voor afleiding zullen zorgen in de samenlevingen en krijgsmachten van die landen.[2] China zou die situatie dan uit kunnen buiten om Taiwan binnen te vallen. Minihan schreef eerder al het Mobility Manifesto, een ‘call for urgency’, waarin hij zegt dat de VS momenteel niet in staat is te winnen in de Indo-Pacific. Op het symposium herhaalde hij die opvatting: ‘Alleen als we onze readiness op orde hebben zullen we voldoende afschrikking bewerkstelligen, want dan stralen we uit: ‘lethality matters most’. Met zijn aansporingen oefent de generaal druk uit op het Pentagon, dat in de National Defense Strategy (NDS) heeft vastgelegd de Indo-Pacific als open regio te willen behouden door het versterken en uitbouwen van de Amerikaanse security architecture in het gebied.[3] De NDS omschrijft dat in het kader van de integrated deterrence, ofwel het samenwerken op het gebied van planning, coördinatie en operaties van alle benodigde overheidsorganisaties plus de strijdkrachten in het afschrikken van met name Rusland, China en Noord-Korea.[4] Minihan ziet momenteel nog gaten in command & control, navigatie, manoeuvre under fire, en tempo requirement. Volgens Minihan beseffen velen niet dat in de uitgestrekte Indo-Pacific ‘de tirannie van afstand en water heerst’, waardoor het verplaatsen van mensen en materieel altijd een uitdaging is. De generaal vreest dat de air mobility dominance, waar de Amerikaanse strijdkrachten bekend om zijn, verloren zal gaan, waardoor tegenstanders kunnen denken dat zij ongestraft een klap kunnen uitdelen.

Generaal Mike Minihan, commandant van het Air Mobility Command, ziet de Amerikaanse deterrence in de Indo-Pacific nog deels als een bouwput waarin hard gewerkt moet worden. Foto US Air Force, Eric Dietrich

VanHerck viel Minihan bij en denkt dat de VS te lang heeft gefocust op deterrence by punishment, met op de achtergrond de nucleaire triade. ‘Deterrence by denial, bijvoorbeeld met ballistic missile defense, kan meer opties bieden, maar ik denk daar veel breder over en schaar er ook resilience onder, want dat heeft net zo goed een afschrikkend effect.’ VanHerck wees er op dat China werkt aan nucleaire bommenwerpers en kruisraketten waarmee het westen van de VS bereikt kan worden, terwijl het land ook ver is met het bouwen van hypersonische wapens. ‘Kruisraketten kunnen overigens ook verborgen zijn in een containerschip in een haven in Florida’, waarschuwde Minihan.

De marines van Rusland en China hielden eind 2022 een gezamenlijke oefening, waarbij ze in de buurt van Alaska kwamen. VanHerck meent dat de VS momenteel niet in staat is zich net zo snel aan te passen als de strategische omgeving vereist. ‘Dat is een groot risico. Daarom moeten we haast maken met het veranderen van beleid, processen, cultuur en het institutioneel versnellen van het begrotingsproces. We moeten de kans krijgen meer risico’s te nemen en fouten te maken. Als de Chinezen van het paard vallen kruipen ze er weer op en rijden verder, terwijl wij een onderzoek van twee jaar instellen’, schamperde VanHerck, er aan toevoegend dat hij het toezicht door het Congres op defensie respecteert.

Generaal Kenneth Wilsbach, commandant van de Pacific Air Forces, zei dat de joint planning met Japan, Zuid-Korea en Australië in de Pacific volop aan de gang is. Europese bondgenoten sturen ook eenheden naar het gebied, ‘want een vrije regio is ook in hun belang. Voor de VS vergroot dat de mogelijkheden om te opereren en het geeft een belangrijk signaal af aan onze tegenstanders. Lees wat de Chinezen zeggen over hun strategie voor de komende tijd en vergelijk dat met hun gedrag en de incidenten in de regio. Dan kun je niet anders concluderen dan dat ze een gevaar vormen.’ De US Air Force heeft onder meer het aantal F-35’s op Okinawa uitgebreid, waarbij de F-15 uitgefaseerd wordt. Admiraal John Aquilino, commandant van het US Indo-Pacific Command, ruimt een centrale rol in voor airpower in het gebied en wil dat vooruitgeschoven, geavanceerde Amerikaanse vliegtuigen ten westen van de internationale datumgrens kunnen opereren.[5] Voormalig jachtvlieger Heather Penney vindt dat Amerika en zijn bondgenoten overal moeten blijven inzetten op air superiority en niet moeten vallen voor air denial, wat zij een ‘gevaarlijk en moreel onverantwoord concept’ noemt. Volgens Penney draait air denial om de aanname dat grondgebonden luchtverdediging feilloos werkt, in combinatie met electronic warfare, cyber en long-range missile capabilities. De oorlog in Oekraïne laat zien dat air denial niet gewerkt heeft, waardoor de strijd nog steeds voortduurt, aldus Penney.[6]

Charles Brown, Chief of Staff van de US Air Force, zit op de lijn van Penney en ging tijdens zijn keynote address op het symposium in op AFFOC, het Air Force Future Operating Concept, dat uitgaat van het concentreren van airpower op de juiste plaats op het juiste moment, zodat andere krijgsmachtdelen bepaalde doelen kunnen bereiken. Brown hamerde op de speerpunten van het AFFOC, waaronder air superiority, global strike, rapid global mobility, intelligence, surveillance, and reconnaissance en command & control. Wat in het verleden succesvol is geweest, zal voor Amerika ook in de toekomst werken: ‘Airpower is the answer’, zo benadrukte Brown meermaals.

Wijzend op de enorme afstanden in het Indo-Pacifische operatiegebied haalde commodore Jez Attridge, de Britse Air and Space Attache in Washington, een uitspraak van Omar Bradley aan: ‘Professionals talk logistics, amateurs talk tactics’. ‘Sommigen willen beweren dat logistiek een saai vak is, maar Vladimir Poetin heeft het bijzonder interessant gemaakt, gezien de Russische problemen bij de opmars naar Kyiv in 2022’, aldus Attridge. Bij de US Air Force loopt een onderzoek naar de haalbaarheid van het inzetten van autonome technologie in de logistiek om kosten te sparen en sneller te werken. ‘Geloofwaardige afschrikking is in dat gebied niet mogelijk zonder een perfect werkende logistiek, ook in contested air space’, zei Attridge.

Op het symposium probeerde Secretary of the Air Force Frank Kendall Minihans verwachtingen over een gewapend conflict met China enigszins te temperen, zonder geruststellend over te willen komen: ‘Oorlog is niet onvermijdelijk, maar zou wel ieder moment kunnen komen. Ik zie de dreiging elke dag toenemen.’[7]

Chief of Staff van de US Air Force Charles Brown praat op het symposium over de slagkracht van de US Air Force – ‘Airpower is the answer’ – en de behoefte aan een aantrekkelijk narratief voor jongeren. Foto US Air Force, Eric Dietrich

De US Air Force heeft China scherp in het vizier, maar focust ook op Europa en Rusland, dat vorig jaar een grootschalige invasie van buurland Oekraïne lanceerde. Generaal James Hecker, commandant van de US Air Forces in Europe, prees de bijeenkomst die de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin afgelopen februari op de luchtmachtbasis Ramstein belegde met bondgenoten en waarop ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky via een videoverbinding sprak. ‘Rusland en China hebben geen bondgenoten die op die manier met hen op willen trekken. [De Russische president Vladimir] Poetin heeft de NAVO juist verenigd in plaats van te verdelen zoals hij gehoopt had. Zweden en Finland treden nu zelfs toe en vier extra landen hebben intussen de F-35 besteld.’ Van de Russische strijdkrachten heeft Hecker overigens geen hoge pet op. ‘Wij hebben misschien 10 procent tekort aan personeel, maar de Russen zijn niet professioneel’, zegt hij, wijzend op het lage moreel onder de Russische troepen, de noodzaak van een gedeeltelijke mobilisatie en het zonder training of uitrusting naar het front sturen van gevangenen.

In Air & Space Forces Magazine is al langere tijd een debat gaande over de Amerikaanse houding ten opzichte van Oekraïne. Veiligheidsexpert Brian Morra verweet de regering-Biden geen visie te hebben en slechts te inventariseren wat Oekraïne van week tot week nodig zegt te hebben aan militair materieel. Een van de thema’s is het al dan niet leveren van F-16’s aan de regering-Zelensky. Een soortgelijk ‘gradualisme’ leidde in de Vietnamoorlog voor Amerika tot een ramp, aldus Morra.[8] In hetzelfde magazine verweet luitenant-generaal b.d. Bruce Wright de Amerikaanse regering Oekraïne alleen defensieve wapens beschikbaar te stellen en het land offensieve airpower te ontzeggen, waardoor Poetin, ondanks enorme militaire verliezen, voorlopig geen noodzaak ziet tot terugtrekking.[9]

Oekraïne heeft diverse NAVO-lidstaten, waaronder Nederland, om gevechtsvliegtuigen gevraagd. Polen en Slowakije hebben als eerste NAVO-landen toegezegd MiG-29’s aan Oekraïne te zullen leveren. Begin april vroeg Oekraïne het Pentagon tijdens direct overleg nogmaals om F-15’s en F-16’s, maar de regering-Biden is nog steeds terughoudend. Wel zijn er twee Oekraïense vliegers in de VS om op de F-16 te oefenen, waaruit duidelijk moet worden hoelang het duurt voordat zij het toestel beheersen.

Voor de US Air Force is interoperability met NAVO-bondgenoten, zoals het vliegen met de F-35, een asset dat direct bijdraagt aan deterrence. Hecker zei dat de lessen uit de oorlog in Oekraïne – ‘Waar de Russen een absurd hoog aantal slachtoffers accepteren’ – voortdurend in kaart gebracht worden en dat één daarvan wat hem betreft bovenaan staat: ‘Air superiority is een absolute prioriteit voor het voortzettingsvermogen.’

Begroting en industrial base

De regering-Biden diende begin maart een defensiebegroting van 842 miljard dollar voor het begrotingsjaar 2024 in bij het Congres, een stijging van 3,2 procent vergeleken met 2023. De Air Force vraagt daarvan ruim 259 miljard, de Space Force 30 miljard. De luchtmacht wil 72 nieuwe gevechtsvliegtuigen aanschaffen, 48 F-35A’s en 24 F-15EX’s. Verder moet het acquisitieproces voor de in december vorig jaar door Northrop Grumman voorgestelde B-21 bommenwerper gaan lopen, zet de US Air Force in op het Next Generation Air Dominance-gevechtstoestel en op onbemande Collaborative Combat Aircraft (CCA’s). Tijdens het AFA-symposium maakte Air Force Secretary Kendall het plan bekend om in eerste instantie duizend CCA’s aan te schaffen, later mogelijk zelfs meer. De CCA’s zullen tijdens operaties optreden in combinatie met bemande gevechtsvliegtuigen. Het substantiële aantal van duizend is bedoeld om de industrie een signaal te geven dat het project winstgevend kan zijn en haast te maken met de ontwikkeling, want de luchtmachtleiding wil de CCA’s nog voor 2030 operationeel hebben. Van de industrie wordt tevens verwacht dat zij met state-of-the-art systemen komt op het gebied van cyber- en informatietechnologie, hypersone oorlogvoering en artificial intelligence.

Voorstelling van de B-21 Raider bij Northrop Grumman, begin december 2022:  de strategische bommenwerper krijgt zowel een conventionele als een nucleaire taak. Foto US Air Force, Joshua M. Carroll

De B-21 zal naar verwachting nog dit jaar testvluchten gaan maken. Generaal Thomas Bussiere, hoofd van het Air Force Global Strike Command, noemde de B-21 de toekomstige ruggengraat van de bommenwerpervloot, waaruit de B-1 Lancer en de B-2 Spirit zullen verdwijnen. De B-52, geïntroduceerd in 1955, blijft en gaat naar verwachting een service life van honderd jaar halen. De indienstneming van de B-21 past in het programma voor de modernisering van de strategische nucleaire slagkracht van de VS en de deterrence richting China en Rusland. Bussiere wees er op dat Rusland uit het START-verdrag is gestapt, terwijl er met China nooit overleg over wapenreductie is geweest. Om beide landen van verkeerde gedachten af te houden, moet de VS zijn eigen zaken wel op orde hebben: ‘Een geloofwaardig nucleair arsenaal is het fundament van geloofwaardige afschrikking’, aldus Bussiere.

Een recent policy paper van het Mitchell Institute for Aerospace Studies, een onafhankelijke denktank over het luchtoptreden, onderstreepte dat jarenlange bezuinigingen er toe hebben geleid dat de US Air Force niet meer in staat is tot drie gelijktijdige operaties zoals de National Defense Strategy vereist: gewapende inzet tegen een gelijkwaardige tegenstander, het uitvoeren van deterrence elders en het verdedigen van het vasteland van Amerika. Het aantal gevechtsvliegtuigen, een wapen nodig om air superiority te behalen, is nog maar de helft van de vloot van 1989. ‘Without air superiority the U.S. Air Force provides, ships at sea, forces on land, and their operating bases cannot survive attacks by an enemy’s air forces’, waarschuwt het rapport, dat China eveneens als de grootste dreiging van het moment aanwijst.[10]

Naast materieel investeert de US Air Force zwaar in het Advanced Battle Management System (ABMS), dat een cloud-based command & control (CBC2) moet gaan opleveren, en wordt in de hele organisatie breed gekeken naar digitale systemen. Generaal Duke Richardson, commandant van het US Air Force Material Command, gaf een voorbeeld van de winst die er alleen al in zijn eigen omgeving te halen is: ‘We moeten de 500 IT-programma’s in logistiek terugbrengen naar een veel kleiner aantal en ze in de cloud zetten’. Ook voor de Air Operations Centers (AOC’s), een type commandocentrum dat de US Air Force al vele jaren toepast, is modernisering aan de orde. ‘Onze AOC’s zijn gebaseerd op het Maginot-businessmodel’, zei kolonel Alan Docauer, commandant Command and Control/Intelligence, Surveillance, and Reconnaissance Operations bij het Air Combat Command, het systeem vergelijkend met de vrijwel nutteloze voormalige Franse verdedigingslinie. Docauer wil de ontwikkeling van centralized control/decentralized execution verder doorzetten, met in het vooruitzicht een ‘cloud-based AOC’. Daarin zal data op basis van releasebility zo breed mogelijk gedeeld worden met bondgenoten.

Brian Morrison, vice-president van General Dynamics Mission Systems, waarschuwde in dit verband voor de kwetbaarheid van digitale systemen. ‘Peer competitors kennen de Amerikaanse wapensystemen en ze weten dat die geavanceerd zijn. Ze hebben dus geen andere keuze dan asymmetrisch op onze informatietechnologie te beuken. Daarom geldt in cyber security dat alleen het topproduct goed genoeg is.’ Morrison constateerde tevens dat er in dat domein geen transitie naar een nieuw soort oorlog aan de gang is: ‘In cyber bevinden we ons al volop middenin het conflict.’

Recruitment

De Amerikaanse strijdkrachten vieren dit jaar het 50-jarig bestaan als all-volunteer force, maar juist nu is er onder jongeren veel minder animo om te dienen.[11] In de defensiebegroting voor 2023 was al salarisverhoging voor alle militairen voorzien, terwijl krijgsmachtdelen zelf de nodige bonussen aan personeel kunnen toekennen. Of daardoor meer jonge Amerikanen voor de krijgsmacht zullen kiezen is nog maar de vraag. Waar de kleinere US Space Force de vullingsdoelen nog wel haalt, verwacht de US Air Force over 2023 een personeelstekort van meer dan 10 procent. De US Air Force heeft al enkele jaren problemen om genoeg vliegers voor gevechtstoestellen op te leiden. Om knelpunten op te vangen zet zij daarom in op het aantrekken van meer reservisten, terwijl reguliere eenheden er rekening mee moeten houden extra taken te krijgen die buiten hun specialisme vallen. Verder trekt de luchtmacht dit jaar 150 miljoen dollar extra uit voor wervingsacties op sociale media, waarbij onder meer jonge vrouwen aangesproken worden om dienst te nemen. Tegelijkertijd benadrukt de US Air Force te werken aan het verbeteren van de sociale veiligheid voor vrouwen en minderheden en personeelsleden die om hulp vragen.

Als de US Air Force meer minderheden en jonge vrouwen wil bereiken, zal zij een moderne werkgever moeten zijn die ook voor sociale veiligheid zorgt. Foto US Air Force, Amanda Dick

Op het symposium in Denver pleitte Chief Master Sergeant of the Air Force JoAnne Bass er voor eindelijk forse stappen te zetten met het programma Fortify the Force, gericht op het in goede banen leiden van mentale hulpvragen onder het personeel. Volgens Bass is de hulp nog niet eens altijd beschikbaar, terwijl personeelsleden die er om vragen bang zijn een stigma op te lopen. Zij noemde mentale gezondheid een belangrijke pijler onder de resilience die de US Air Force zegt te willen uitstralen.

Ook kwesties als salaris, compensatie en kinderopvang worden bekeken om de US Air en Space Force te kunnen laten concurreren op de arbeidsmarkt. Chief of Staff Charles Brown zei dat Amerika vooral beelden ziet van een krijgsmacht waar mensen beschadigd raken en ‘gerepareerd’ moeten worden. ‘Maar er is nog een ander narratief en dat moet verteld worden, dat mensen de kans krijgen deel te nemen aan de geschiedenis in plaats van er alleen maar naar te kijken. We moeten benadrukken dat je de kans krijgt deel uit te maken van een team, want dat is wat mensen eigenlijk willen, en dat er heel veel verschillende redenen zijn waarom je bij de krijgsmacht zou willen.’

US Space Force: deterrence en classificatie

Het US Space Command werd opgericht in 1985, maar ontbonden in 2002. Na de aanslagen van 9/11 was de gedachte dat de taken beter belegd konden worden bij het US Strategic Command. Omdat aan de ruimte gerelateerde operaties fors toenamen, volgde in 2019 de heroprichting van een apart Space Command. ‘We realiseerden ons dat de rest van de wereld jacht op ons maakte in dat domein’, zei generaal b.d. John Hyten, voormalig vice-voorzitter van de Joint Chiefs of Staff, op het symposium.

Ook voor de US Space Force geldt China, dat steeds meer capaciteiten creëert in de ruimte, als de belangrijkste dreiging. Generaal B. Chance Saltzman, Chief of Space Operations, verzekert dat zijn krijgsmachtdeel klaar is voor het gevecht. Hij wijst er op dat het niet alleen gaat om het lanceren van hardware in een baan om de aarde, maar ook om het prioriteren van research and development, waar de helft van de begroting van 30 miljard aan besteed wordt.[12]

Luitenant-generaal John Shaw, Deputy Commander US Space Command, benadrukte dat ruimte-operaties nu cruciaal zijn voor alle andere militaire operaties en het projecteren van militaire slagkracht rond de wereld. ‘Geen wonder dat onze ruimteoperaties doelwit zijn’. Het eerste Space Command leverde vooral transregional support aan de andere Commands, maar het nieuwe Space Command is een zelfstandige entiteit met als belangrijkste taken het beschermen van de ruimte als militair domein en het leveren van data aan andere Commands. ‘Onze deterrence moet zo goed zijn dat de tegenstander concludeert dat hij in de ruimte niet van ons kan winnen. En als hij het daar niet kan, dan nergens anders’, aldus Shaw. 

Ook in de ruimte zet de VS in op allianties. ‘Niet alleen space-faring nations, landen die zelf ruimtevaartuigen en satellieten lanceren, maar ook andere, zoals Duitsland, Frankrijk, Japan en Zuid-Korea hebben belang bij ruimte-operaties voor hun veiligheid’, zei luitenant-generaal Nina Armagno, Director of Staff van het Space Command. ‘Kijk bijvoorbeeld naar Australië en de geografische ligging van dat land: het is cruciaal om zulke landen in je kamp te hebben.’ Armagno ziet wel een dilemma met betrekking tot deterrence, want de classificatie van gegevens speelt bij het Space Command een nog grotere rol dan bij de andere krijgsmachtdelen. ‘Maar als de vijand niet weet dat je iets hebt, schrikt het ook niet af. Te veel prijsgeven over een wapensysteem of een manier van opereren wil echter ook niemand.’