Zonder vrees, zonder overmoed is geschreven voor het tienjarig jubileum van de Netherlands Maritime Special Operations Forces (NLMARSOF) en de auteurs nemen de lezer mee in de ontwikkelingen en missies van deze maritieme eenheid. Het boek opent met de historische ontwikkelingen binnen het Korps Mariniers vanaf 1943, waarna het de drie verschillende specialistische ‘bloedgroepen’ van het Korps introduceert: de kikvorsmannen, de mountain leaders en de Bijzondere Bijstandseenheid Mariniers (BBE-M). De kikvorsmannen waren de gevechtsduikers en deden de amfibische verkenningen. De mountain leaders waren gespecialiseerd in winter- en bergoorlogvoering, terwijl de BBE-M bedoeld was voor man-tegen-man gevechten en antiterreuroperaties. Na meerdere integratieprocessen van de drie groepen aan het einde van de 20e en het begin van de 21e werden de eenheden op 8 juli 2013 uiteindelijk samengevoegd tot één orgaan. Hiermee werd de NLMARSOF een feit.       

Het boek is opgebouwd in zeven hoofdstukken en een uitgebreide epiloog. Het eerste hoofdstuk gaat dieper in op de verschillende groei- en integratieprocessen van de speciale eenheden. Het tweede hoofdstuk kijkt naar de profielschets van deze mannen: welke training moeten zij doorstaan om zich uiteindelijk onderdeel van de NLMARSOF te mogen noemen? Hoofdstukken drie, vier, vijf, zes en zeven vertellen over de missies waarbij deze speciale maritieme troepen zijn ingezet en de lessen die zij hieruit trokken. Hoofdstuk drie gaat over de pre-NLMARSOF periode in de Balkan, hoofdstuk vier kijkt naar de inzet van deze speciale eenheden voor antiterreuroperaties in Nederland. In hoofdstuk vijf wordt het optreden van de mariniers in Irak behandeld, waarna in hoofdstuk zes de specifieke inzet van Task Group Orange, Task Group Viper en Task Force 55 in Afghanistan aan bod komt. In hoofdstuk zeven keren de mariniers terug naar zee en wordt de antipiraterijmissie bekeken rond de Hoorn van Afrika. Tot slot beschrijft de epiloog de inzet van de mariniers in Mali en de evacuatie uit Afghanistan in 2021.                 

Combinatie geestelijke en fysieke weerbaarheid

In het boek staat de vraag centraal wat en wie de NLMARSOF zijn. Hieraan ontlenen de auteurs een aantal deelvragen: Wat definieert de NLMARSOF als speciale eenheid? Welke omstandigheden leidden ertoe dat de NLMARSOF werd opgericht? Waarom heeft Nederland maritieme Special Operations Forces (SOF)? Wat is de toegevoegde waarde van deze SOF-eenheid en hoe veranderde deze de afgelopen jaren? De lezer kan volwaardige antwoorden verwachten op deze vragen, waarbij hoofdstuk twee er duidelijk tussen uitspringt, want dat biedt een unieke inkijk in het trainingsprogramma van deze special forces. De mariniers beginnen hun traject op de sintelbaan in Doorn en doorlopen het selectieproces van de opleiding, dat in detail beschreven wordt. De auteurs maken duidelijk dat maritieme operators niet alleen door een fysieke beproeving heengaan, maar ook getest worden op hun mentale vaardigheden. Alleen een juiste combinatie van geestelijke en fysieke weerbaarheid leidt een aspirant-operator uiteindelijk naar de felbegeerde zilveren drietand en opneming in de NLMARSOF. Hoekstra gaat dieper in op de vervolgopleidingen van de NLMARSOF-eenheden, zoals de kikvorsmanopleding, de mountain leaders-opleiding en de para-opleiding.

Zonder vrees, zonder overmoed staat vol verhalen over de inzet van de SOF-eenheid, van het oppakken van oorlogsmisdagers uit voormalig Joegoslavië tot het verijdelen van terreurdaden in Nederland. Door de meeslepende schrijfstijl komen de gebeurtenissen tot leven, waarbij de auteurs vakkundig gebruik gemaakt hebben van foto’s van NLMARSOF-eenheden. Veel van deze actiefoto’s zijn afkomstig uit de beeldcollectie van de NLMARSOF zelf. Het gaat onder meer om afbeeldingen van vuurgevechten in Afghanistan en boardings van gekaapte schepen bij de Hoorn van Afrika.

De mens achter de operator

Tijdens hun onderzoek hielden de auteurs interviews met (voormalige) operators en gebruikten dat in het boek. Daardoor krijgt de lezer naast de historische gebeurtenissen, actiemomenten en integratieprocessen een beeld van de mens achter de operator en de gedachten en emoties die hem drijven. Een beschrijvend stuk over een missie of een trainingssituatie wordt in het boek vaak afgewisseld met een citaat of een (deel van een) interview. Zo beschrijft Hoekstra de rauwe emoties en gezichtsuitdrukkingen die hij zag bij 43 aspirant-operators in 2019. Hoekstra’s eigen verslag en de opmerkingen van de instructeurs maken het mogelijk het trainingstraject vanuit twee verschillende perspectieven te bekijken: de lezer kan zich inleven in de cursisten, terwijl hij ook zal inzien waarom instructeurs bepaalde beslissingen nemen en wat zij precies in een aspirant-operator zoeken. Ook elders in het boek krijgt de lezer gelegenheid ‘in het hoofd te kruipen’ van deze speciale maritieme eenheid.

Zonder vrees, zonder overmoed is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis en inzet van de NLMARSOF. Het boek is een jubileumuitgave en geen wetenschappelijke publicatie, waardoor het toegankelijk is voor een breed publiek. De hoofdstukken over de inzet van de mariniers zijn pakkend geschreven en versterkt door het gebruik van vele actiefoto’s van de SOF-eenheden. De auteurs zijn zeker in hun opzet geslaagd om in Zonder vrees, zonder overmoed de juiste combinatie van geschiedenis, spanning en menselijkheid samen te brengen.

Simon Depenbrock BA 

Zonder vrees, zonder overmoed

Vorming en inzet van de NLMARSOF

Martin J. Hoekstra en Anselm J. van der Peet (redactie)

Den Haag/Colmschate (NIMH en Klus op Dek) 2023

336 blz. – ISBN 9789290371900